Tronditëse janë gjetjet e një hetimi tetë mujor nga gazetarët e “New York Times” (NYT) bazuar në materialet video dhe fotografike që ata mblodhën që nga prilli i kaluar dhe që dëshmojnë për tmerret në Butsa, Ukrainë, si dhe për vrasësit përgjegjës për vdekjen e rreth 400 ukrainasve.
Dokumentet e “NYT” “tregojnë” grupin sekret rus që qëndron pas masakrës në qytetin ukrainas. Pamjet që paraqesin kufomat e dhjetëra civilëve të shtrirë në rrugët e Butsas kishin provokuar zemërimin e komunitetit ndërkombëtar.
Në Rusi, megjithatë, zyrtarët patën një reagim krejtësisht të ndryshëm: se ata nuk qëndrojnë pas masakrës në qytetin ukrainas. Presidenti rus Vladimir Putin e hodhi poshtë pamjen e tmerrshme si një “provokim” dhe pretendoi se ushtria ruse nuk kishte asnjë lidhje me të. Megjithatë, një hetim tetë-mujor i New York Times arriti në përfundimin se autorët e masakrës përgjatë rrugës Yabluska ishin parashutistë rusë, anëtarë të Regjimentit 234, të udhëhequr nga Nënkoloneli Artyom Gorodilov.
Provat tregojnë se, vrasjet e dhjetëra civilëve ishin pjesë e një përpjekjeje të qëllimshme dhe sistematike të Moskës për të siguruar një rrugë drejt kryeqytetit, Kiev.
Ushtarët rusë morën në pyetje dhe ekzekutuan njerëz të paarmatosur, por gjithashtu vranë njerëz që po kalonin pa dashje rrugën. Qofshin fëmijët që largoheshin me familjet e tyre apo vendasit që shpresonin të gjenin sende ushqimore. Kishte edhe disa që thjesht po përpiqeshin të ktheheshin në shtëpi me biçikletat e tyre.
“Ne kemi identifikuar 36 nga viktimat e vrarë përgjatë rrugës Yablunska”, shkruan New York Times. Me luftën e Putinit në Ukrainë që po i afrohet njëvjetorit të saj në rreth tre muaj, raporti i NYT zbulon plane të fshehta luftarake ruse, përgjime dhe intervista me ushtarë dhe të besuar të Kremlinit që hedhin dritë të re mbi dështimet e
A është i afërt një tjetër sulm rus në Ukrainë?
Një këshilltar i lartë i liderit ukrainas Volodymyr Zelensky ka pohuar se vendi i tij po përgatitet për mundësinë e një sulmi të ri rus në mes të dimrit. Gazetarët e New York Times kaluan disa muaj në qytetin Butsa pasi forcat ruse u larguan, duke intervistuar banorët, duke mbledhur pamjet e kamerave të sigurisë dhe duke marrë të dhëna ekskluzive nga burime qeveritare.
Në Nju Jork, hetuesit e Times analizuan materiale duke përfshirë regjistrimet e telefonit dhe mesazhet e deshifruara dixhitale të përdorura nga komandantët në kanalet radio ruse. “Gjithçka tregon” Një fushatë e pacipë dhe e përgjakshme që e ktheu një rrugë të qetë periferike në atë që banorët e quajnë tani një “rrugë vdekjeje”, komenton gazeta amerikane.
Russia’s invasion of Ukraine has taken thousands of lives and created a humanitarian crisis. It has also dealt a grievous blow to Ukrainian culture. Over 300 sites have been damaged or destroyed since the war began, a New York Times investigation shows. https://t.co/YilAg9eFmp pic.twitter.com/qvceEUHI6d
— The New York Times (@nytimes) December 20, 2022
Historikisht, gazetarët dhe studiuesit mbështeten në një foto ose video për të ekspozuar mizoritë e kohës së luftës. Në vitin 1992, revista Time publikoi në kopertinën e saj një foto të një të burgosuri të dobësuar në Bosnje. Pothuajse 20 vjet më vonë, një video kapi ekzekutimin e luftëtarëve të kapur të Tigrave Tamil në ditët e fundit të luftës civile në Sri Lanka.
Por ajo që i veçon provat e zbuluara në qytetin ukrainas Bucha është shkalla dhe detajet që lidhin një njësi dhe komandantin e saj me vrasje specifike. Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC)tashmë po heton krimet e mundshme të luftës dhe mizoritë e tjera të kryera nga rusët në Ukrainë.
“Kjo lloj provash dixhitale e gjetur në telefonat e ukrainasve të vdekur është një ndryshim i madh, veçanërisht në krahasim me hetimet e mëparshme, si në ish-Jugosllavi”, tha Matthew Gillett, pedagog i lartë në Universitetin e Essex-it i cili më parë ka punuar në International Criminal Court.
“Nëse disa çështje ukrainase përfundojnë në një gjykatë ndërkombëtare si Gjykata Ndërkombëtare Penale, ato duhet të kenë prova dhe video të rëndësishme,” shkruan NYT.
Një njësi parashutiste dyshohet se ishte përgjegjëse për masakrën e rreth 400 ukrainasve
Ndërsa njësi të ndryshme ushtarake ishin të pranishme në Bucha – dhe numri i të vdekurve në qytet arriti në 400 – New York Times fajësoi Regjimentin e 234-të të Parashutës me bazë në qytetin perëndimor rus të Pskov si fajtorin kryesor në vrasjet në rrugën Yablunska.
Ata konsiderohen ndër njësitë më të trajnuara dhe të pajisura në ushtrinë ruse. Dëshmitë e përfshirjes së Regjimentit të 234-të të Parashutës përfshijnë pajisje ushtarake, biseda në radio dhe paketime në kuti municionesh. Ekspertët ushtarakë nga Instituti për Studimin e Luftës siguroi informacion në lidhje me automjetet e blinduara ruse dhe lëvizjet e tyre dhe operacionet taktike të përshkruara në videot e marra nga NYT.
Banorët në Butsa pohuan se si, kur ushtarët rusë i morën në pyetje, u morën telefonat. Duke dyshuar se ushtarët mund të kenë marrë edhe telefonat e viktimave , reporterët e NYT morën nga autoritetet ukrainase një bazë të dhënash të të gjitha telefonatave dhe mesazheve të bëra nga Butsa në Rusi në mars.
“Ndërsa intervistuam të afërmit e viktimave, ne mblodhëm numrat e tyre të telefonit dhe kontrolluam nëse ishin në bazën e të dhënave. Ne dolëm me një rezultat rrëqethës: ushtarët po përdornin telefonat e viktimave për të telefonuar Rusinë vetëm disa orë pasi u vranë.
Duke analizuar numrat e telefonit të thirrur nga ushtarët rusë dhe duke zbuluar profilet e tyre në rrjetet sociale në lidhje me anëtarët e familjes së tyre, Times konfirmoi identitetin e rreth 24 parashutistëve të Regjimentit 234 të Parashutistëve.
Duke intervistuar banorët dhe duke mbledhur pamjet e vëzhgimit dhe dronit, zyrtarët ukrainas vendosën provat që kishin mbledhur nën një mikroskop dhe i dërguan në Nju Jork.. Aty bashkëpunëtorët e tyre analizuan materialet që kishin në dispozicion për të zbardhur vrasjet e kryera nga rusët në Bucha të Ukrainës.
